Pradawne osadnictwo w rejonie Krakowa i formowanie się infrastruktury Wzgórza Wawelskiego było zależne od ekspansji plemion napływowych i liczebności stałych mieszkańców. Musimy uzmysłowić sobie że w czasach pradawnych, około I w.p.n.e na obszarze współczesnego miasta Krakowa i okolicy mieszkało około 500 (1000 ?) osób (liczba określona szacunkowo, nie potwierdzona tekstami źródłowymi).
Liczba ludność Krakowa.
1250 r.n.e. – 2000 osób przed lokacją miasta.
1340 r.n.e. – 12 000 osób. Zwiększenie spowodowane imigracją ludności z powodu lokacją Krakowa. Przyłączono Okół, łącząc Stare Miasto z Wawelem.
Gęstość zaludnienia 3 osoby na km2 (1000 w.m.e.).
Liczba ludność Polski na przełomie 1000 roku n.e. - od 1 do 2 milionów.
INNE ŹRÓDŁA: Około 1000 r. Słowianie wschodni
liczyli 4, zachodni 1,9 a południowi 1,4 mln głów. Łącznie biorąc cała ludność
Słowiańszczyzny wynosiłaby wówczas 7,3 miliona osób.
Tempo przyrostu ludności świata
25 mln - ok. 2000 roku p.n.e.
50 mln - ok. 1000 roku p.n.e.
250 mln - ok. 1 roku n.e.
300 mln - ok. 500 roku n.e.
350 mln - ok. 1000 roku n.e.
Po przytoczeniu powyższych statystyk można założyć .....
Pradawne osadnictwo w rejonie Krakowa i formowanie się infrastruktury Wzgórza Wawelskiego jest jednoznacznie związane z zaludnieniem Krakowa i okolic. Odwieczne prawo natury. Liczebniejsze społeczeństwo wymaga wprowadzania nowych zasad, wyboru namiestnika. Fortyfikacje, wały obronne zawsze są przejawem podkreślenia siły władzy i spełniają dodatkową funkcję zabezpieczenia suwerena i społeczności lokalnej.
Drugim czynnikiem mającym wpływ na kształt WZGÓRZA WAWELSKIEGO, ściśle powiązanym z zaludnieniem obszaru dzisiejszego Krakowa są szlaki handlowe. Wprawdzie Szlak Bursztynowy nie przebiegał bezpośrednio przez Kraków, ale wyraźnie odcisnął piętno na kulturowości mieszkańców. Celtowie są tutaj wyraźnym sygnałem potwierdzającym tezę że boczna odnoga szlaku bursztynowego przebiegała przez Kraków. Wisła w okresie wysokich stanów wody była bardzo dobrą drogą komunikacyjną. W tym miejscu nie można pominąć szlaku handlowego biegnącego w kierunku wschodnim i zachodnim.
SZLAK BURSZTYNOWY
Między 2500 r. - 1800 r.
p.n.e. grupy ludzi żyjące nad Zatoką Pucką oraz Gdańską rozpoczęły handel,
którego celem było uzyskanie zboża, miedzi lub przedmiotów użytku domowego w
zamian za bursztyn, "polskie złoto". Prawdziwy handel
bursztynem na skalę międzynarodową ma swój początek dopiero około 400 r. p.n.e.
To wtedy, ludność żyjąca nad Morzem Bałtyckim rozpoczyna poważną wymianę towarów z cywilizacjami zamieszkującymi tereny
Morza Śródziemnego. Powstaje w Europie nowy szlak, określany nazwą BURSZTYNOWY.
Apogeum rozkwitu przypada na II w.p.n.e.
Celtowie odegrali bardzo
ważną rolę w rozwoju szlaku bursztynowego. Pierwsze
zorganizowane wyprawy z obszarów Europy południowej po elektron (bursztyn) odbywały się w V w. p.n.e. Nie docierały one jednak do wybrzeży
Bałtyku, bursztyn kupowano od celtyckich pośredników.
Kiedy w Krakowie wzniesiono pierwsze mury obronne?
Może w 1800 roku p.n.e.
Skąd taka śmiała teza ?
Niedaleko Krakowa, w pobliżu Łącka wybudowano w XVIII wieku p.n.e. kamienne grodzisko. Mury obronne, kamienne wzniesiono na wysokość 3 metrów.
Spontaniczność pradziejów i naszych pogańskich praojców. Powiadają że to Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą i zamienił na murowaną.
?????????
Góra Zyndrama
http://www.gora-zyndrama.archeo.uj.edu.pl/
https://www.youtube.com/watch?v=gpLyXilbYw4
1800 rok p.n.e.
Najkrótsza historia Krakowa. Wzgórza Wawelskiego do XII wieku oparta na udokumentowanych artefaktach archeologicznych.
Zacznijmy od paleolitycznego wstępu. Od kości mamuta wiszących nad stopniami prowadzącymi do Katedry Wawelskiej. Gdzie mamuty tam i nasi pierwotni przodkowie. Pierwsze ślady obecności praojców w okolicach Krakowa należą do najstarszych w Polsce. Wykopaliska archeologiczne dowodzą, że wzgórze wawelskie było zamieszkane już w epoce kamienia łupanego.
Ślady są datowane na okres:
· 240 - 120 tys. lat p.n.e. - Starszy Paleolit. (okres trzeciego zlodowacenia).
· 120 - 70 tys. lat p.n.e. - po ustąpieniu lodowca pojawiają się większe grupy praprzodków (tzw. okres interglacjalny).
· 33 tys. lat p.n.e. - pojawia się na ziemi Krakowskiej pierwszy człowiek naszego gatunku – Homo Sapiens.
· 8 – 4 tys. lat p.n.e. w epoce Mezolitu istnieją już pierwsze stałe osady.
· 4500 - 1800 lat p.n.e. - okres Neolitu zaawansowane osadnictwo w okolicach Krakowa.
· około 200 lat p.n.e. – pojawia się osadnictwo plemion Celtów. Na wysokim, lessowym brzegu Wisły odkryto celtyckie osiedla z chatami, zakładami rzemieślniczymi, magazynami zboża, kompleksami metalurgicznymi. W okolicach Mogiły odkryto ponad 90 pieców do masowego wypalania ceramiki, a w sąsiednim Pleszowie i Igołomii, co najmniej tyle samo pieców do wytopu żelaza. Oblicza się, że odkryte piece mogły posłużyć do wytworzenia pół miliona naczyń. Produkcja na tak dużą skalę czyniła z Krakowa drugi w Europie, po Nadrenii, ośrodek produkcji garncarskiej w tej epoce. Poza garncarstwem dobrze rozwinięte było hutnictwo i metalurgia. Produkowano siekiery, noże, sierpy, dłuta, igły, zapinki. Topiono i obrabiano metale kolorowe. Istniała tu nawet pra-mennica. Bito złote monety.
· V wiek naszej ery to czas najazdów plemion Hunów. Rozboje i rabunek. Hunowie zadają śmiertelny cios kulturze celtyckiej. Celtowie bezpowrotnie znikają z obszaru okolic dzisiejszych ziem Małopolski.
· Historia pradawnych ziem dzisiejszego Krakowa i wzgórza wawelskiego jest osnuta mgłą. Obecnie wśród badaczy dominuje pogląd o związku Wandalów z ziemiami polskimi od III w. p.n.e. Artefakty odkryte w kopcu Kraka w okresie międzywojennym potwierdzają obecność plemion Wandali w Krakowie. Legenda o Wandzie i Kopcu Wandy może być jedną ze wskazówek na potwierdzenie tej hipotezę. Prawdopodobnie Wanda była córką władcy na ziemiach dzisiejszego Krakowa. Wandale stanowili istotny komponent pradawnej Lechii. Z badań genetycznych wiemy, że ludność zamieszkała na obszarze Kultury Przeworskiej (II wiek p.n.e. do IV wieku n.e. na terenach obecnej Galicji i Zakarpacia) miała genotyp bardzo podobny do współczesnej populacji Małopolski, Polski.
· Kiedy władał krakowskim grodem Krak i jego dwóch synów (Krak II, Lech II i córka Wanda)? VI - VII wiek to prawidłowa odpowiedz ?
· Pierwsze informacje o Kraku pojawiają się w kronice Kadłubka, kiedy opisuje on walki Polaków z Rzymianami.
· Słowianie - w źródłach pisanych nazwa Słowian pojawia się w VI wieku n.e. Prokopiusz z Cezarei w Historii wojen używa nazw Σκλάβοι – Sklaboi.Jordanes w Getyce (napisana ok. 551 r. kronika "O pochodzeniu i czynach Gotów") użył nazwy Sclaveni.
· V i VI wieku do XII wieku n.e. – to czasy osadnictwa Słowian w okolicach dzisiejszego Krakowa. Powstają pierwsze silne zręby najważniejszych dwóch plemion słowiańskich. Polanie i Wiślanie. W okolicach dzisiejszego Krakowa osiedlają się Wiślanie. Do wieku VIII n.e. historia ziem jest osnuta kartą ciemności. Mrok i brak zapisanych potwierdzeń dziejowych.
· VIII wieku n.e. - zaczyna się formować wielkoplemienny organizm państwa Wiślan. Pierwsze piśmienne potwierdzenia.
· II połowie IX wieku n.e. - pojawiają się pierwsze wiarygodne pisemne wzmianki o Krakowie. Żywoty Św. Metodego opisują o potężnym księciu pogańskim siedzącym na Wiślech, W latach 873–885 n.e. - odnajdujemy informacje z pobytu Metodego na Morawach o upadku potężnego księcia Wiślan, pokonanego przez Świętopełka Wielkiego władcę Moraw. Prawdopodobnie został pochwycony i zmuszony do przyjęcia chrztu.
· Okres przed państwowy – Wiślanie byli jednym z dwóch silnych plemion polskich, zdolnych dokonać zjednoczenia polskich ziem, ale splot różnych okoliczności sprawił, że osiągnięcie to stało się udziałem Polan.
· Wiślanie dzisiejszy Krąków wraz ze wzgórzem wawelskim ustanowili na główny gród własnego plemienia.
· VIII-X wiek. Najwięcej kontrowersji wzbudzają odkryta na Wawelu pozostałości prastarych dziesięciu budowli kamiennych preromańskich wyróżniających się archaiczną techniką wykonania. Zostały one odsłonięte przy okazji prac inżynieryjnych. Trudności w datowaniu uniemożliwiają precyzyjne określenie struktury zabudowy wzgórza wawelskiego. Jednak to odkrycie archeologiczne czyni ze wzgórza wawelskiego drugie centrum preromańskie w tej części Europy, obok Welehradu (stolica Wielkich Moraw VIII-X wieku n.e.).
· Jedną z udokumentowanych wzmianek o Krakowie jest relacja kordobańskiego kupca Ibrahima Ibn Jakuba z 965 r., w której wspomina o otoczonym lasami bogatym grodzie, leżącym na skrzyżowaniu szlaków handlowych.
· W końcu X wieku POLANIE zdobyli gród wawelski i przyłączyli ziemie Wiślan do ziem piastowskich. Dwie wersje trudne do jednoznacznego potwierdzenia, kto dokonał tego czynu.
Mieszka I roku 990 n.e. ?
Bolesława Chrobrego w roku 999 n.e. ?
· Okres początków państwa POLSKIEGO. Odkrycia archeologiczne na wzgórzu wawelskim. Koniec XI wiek – wykopaliska dokumentują istnienie dworu biskupa, monasterium, szkoły katedralnej. Całe wzgórze również było zabudowane drewnianymi chatami dla drużyny, służby i rzemieślników produkujących na potrzeby dworu.
· Za panowania Kazimierza Odnowiciela, w latach 1034-1058, Wawel zostaje główną siedzibą państwa.
· Kamienny pałac zbudowany na Wawelu w połowie XI stulecia wymiarami niewiele ustępował obiektom wcześniejszych Piastów [znanym z Poznania i Ostrowa Lednickiego]. Bryła miała niemal trzydzieści metrów długości i dwanaście szerokości. Sporą część parteru zajmowała rozległa sala tronowa. Wybudowano ją na pewnym podwyższeniu, wspierając na dwunastu ulokowanych w piwnicy słupach. Nie jest jasne, czy rezydencja posiadała piętro – jeśli tak, to właśnie tam umieszczono sypialnie Kazimierza (Kazimierz Odnowiciel) oraz Marii Dobroniegi.
· W średniowiecznej Kronice polskiej Galla Anonima spisanej w latach 1112–1116 Wrocław obok Krakowa oraz Sandomierza zaliczony został do jednej z trzech stolic Królestwa Polskiego
· W 1138 r. Kraków zgodnie z testamentem Bolesława Krzywoustego został siedzibą senioratu i zyskał miano najważniejszego miasta Polski.
· Dopiero w późnym średniowieczu, wagi nabiera centralizacja państwa. Stolica to miejsce dla rezydujących na stałe urzędników.
· Jeszcze do XI - XII wieku wzgórze wawelskie było przecięte głębokim wąwozem.
· W drugiej połowie XII wieku Wawel z liczbą budowli sakralnych sięgającą dziesięciu i rozbudowanym zespołem rezydencjonalnym, stał się grodem o wyjątkowo dużej randze.
· Na przełomie XIII i XIV w. wzgórze otoczono kamiennym murem obronnym w miejsce wałów drewniano - ziemnych.
https://goo.gl/maps/62YyeJKL8wo8a2MX7
Jak wyglądał Wawel w VIII wieku naszej ery ?
Jedna z propozycji graficznych.
Zaznaczam wyraźnie, jest to moja osobista symulacja i propozycja, która ma nas pobudzić do odkrywania zapomnianej historii Wzgórza Wawelskiego.
Kiedy zbudowano Wawel ?
W tym zapomnianym okresie istnienia naszych praojców Wiślan, Wista (Wisła) w rejonie dzisiejszego Krakowa rozlewała się na wiele odnóg i tworzyła w teraźniejszym centrum miasta kilka wysp.
Mapa z późniejszego okresu, ale może nam unaocznić charakterystykę pradawnego ukształtowania terenu okolic wzgórza wawelskiego.
Trzy, cztery główne ośrodki osadnicze Wiślan:
Kazimierz
Okół
Obszar dzisiejszego Rynku
Wawel
Najwięcej kontrowersji wzbudzają odkryta na Wawelu pozostałości prastarych dziesięciu budowli kamiennych preromańskich wyróżniających się archaiczną techniką wykonania. Zostały one odsłonięte przy okazji prac inżynieryjnych. Trudności w datowaniu uniemożliwiają precyzyjne określenie struktury zabudowy wzgórza wawelskiego.
* Okres początków państwa POLSKIEGO. Odkrycia archeologiczne na wzgórzu wawelskim. Koniec XI wiek – wykopaliska dokumentują istnienie dworu biskupa, monasterium, szkoły katedralnej. Całe wzgórze również było zabudowane drewnianymi chatami dla drużyny, służby i rzemieślników produkujących na potrzeby dworu.
Wawelu sprzed czasu królów - w jednej z piwnic budynku dawnego szpitala austriackiego z połowy XIX wieku prowadzone są badania archeologiczne. Wykop sięga do około półtora metra poniżej poziomu posadzki. Badania związane są z najstarszą fazą wczesnośredniowecznego osadnictwa na wawelskim wzgórzu. Na dnie wykopu widoczna jest skała wawelska, wapienna, o silnie skorodowanej powierzchni. Powyżej zachowała się warstwa humusu pierwotnego, w dość dobrym stanie. W tej warstwie do dziś zachowały się pozostałości palenisk: węgiel drzewny, popiół, a także fragmenty naczyń ze śladami opalenia i okopcenia oraz kości zwierzęce.
Początki budownictwa na najważniejszym z polskich wzgórz toną w mrocznych nurtach historii. Brakuje informacji w starodrukach z dawnych epok i niestety archeologia napotyka na organizacyjne trudności. Pradawne budowle zostały zdewastowane przez kolejne rozbudowy, przebudowy wawelskich obiektów. Kolejne etapy pradziejów historii zatarły fundamenty wawelskiego wzgórza. Sytuacji nie poprawia fakt, że Wawel zabudowywano warstwowo. Na miejscu najstarszych konstrukcji stoją te z kolejnych stuleci. Jedynie wyburzenie Zamku Królewskiego pozwoliłoby historykom odsłonić zakrytą prawdę wawelskiego wzgórza.
Wiślanie dzisiejszy Krąków wraz ze wzgórzem wawelskim ustanowili na główny gród własnego plemienia.
Bolesław Chrobry w końcu X wieku zdobył gród wawelski i przyłączył Małopolskę do państwa Piastów.
W ramach archidiecezji gnieźnieńskiej powstało w 1000 r. biskupstwo w Krakowie i budynek katedry na Wawelu.
Za panowania Kazimierza Odnowiciela, w latach 1034-1058, Wawel stał się główną stolicą państwa.
Przebudowa rezydencji władcy zapoczątkowała nową fazę budownictwa. Romański pałac z aulą na piętrze - tzw. sala o dwunasty słupach z kaplicą, bazylika pałacowa św. Marii Egipcjanki.
Kamienny pałac zbudowany na Wawelu w połowie XI stulecia wymiarami niewiele ustępował obiektom wcześniejszych Piastów [znanym z Poznania i Ostrowa Lednickiego]. Bryła miała niemal trzydzieści metrów długości i dwanaście szerokości. Sporą część parteru zajmowała rozległa sala tronowa. Wybudowano ją na pewnym podwyższeniu, wspierając na dwunastu ulokowanych w piwnicy słupach. Nie jest jasne, czy rezydencja posiadała piętro – jeśli tak, to właśnie tam umieszczono sypialnie Kazimierza (Kazimierz Odnowiciel) oraz Marii Dobroniegi.
Jeszcze do XI - XII wieku wzgórze wawelskie było przecięte głębokim wąwozem przebiegającym przez środek wzniesienia, w kierunku z północy na południe.
W 2 połowie XII wieku Wawel z liczbą budowli sakralnych sięgającą dziesięciu i rozbudowanym zespołem rezydencjonalnym, stał się grodem o wyjątkowo dużej randze.
Na przełomie XIII i XIV w. wzgórze otoczono kamiennym murem obronnym w miejsce wałów drewniano - ziemnych.
Czy wiesz że Wawel jeszcze około roku 1500 był jednopiętrową budowlą. Stan przestrzenny zabudowań przedstawiał bardzo przestarzałą i zaniedbaną formę obiektów.
W pierwszej połowie XVI w król Aleksander Jagiellończyk rozpoczął prace remontowe. Rozbudowa skrzydła zachodniego. Dopiero za Zygmunta Starego przebudowa nabrała rozmachu i zamek zyskał dodatkowe renesansowe skrzydła tworzące czworobok. Kiedy w 1518 roku Bona zjechała do Krakowa, zamek królewski emanował duchem renesansu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz