POWODZIE W KRAKOWIE.
Czy wylewy Wisły mają swój rytm ?
Można przewidzieć powódź ?
Wyczytać z ruchu gwiazd ?
Skoro przewidywano wylewy NILU w Egipcie, to czemu nie można odczytać wylewów Wisły w Krakowie.
Może nasi praojcowie posiadali taką wiedzę ?
Temat jest ciekawy i może abstrakcyjny, ale ......... .
Lipiec to miesiąc wylewu Nilu ... ot tak na marginesie.
Historia powodzi w Krakowie.
Materiały zaczerpnięte i opracowane w oparciu o stronę:
Powodzie są zjawiskiem losowym, ściśle związanym z rzeką i powtarzają się stale w
ciągu wieków powodując straty. Rozmiary i obszary występowania zagrożenia
powodziowego są zmienne.
Historyczne osadnictwo rozwijało się na terenie nadwiślańskich wzniesień Tyńca,
Salwatora, Wawelu, Skałki i Krzemionek, znacznie później przeniosło się na tereny usytuowane na obszarze zalewowym Wisły, Rudawy i Prądnika. Na niewielkim wzniesieniu pod Wawelem powstało podgrodzie Okół.
Zapiski o powodziach, które miały miejsce na terenach Polski są dość liczne.
Pierwsze wiadomości o powodziach pojawiły się w kronikach, w języku łacińskim.
W późniejszych okresach głównym źródłem wiadomości jest „Księga Dziejów Polskich” Jana
Długosza, zapiski regionalne, kroniki klasztorne i miejskie. Zasięgi katastrofalnych powodzi upamiętniają tablice umieszczone na ścianach budynków kościelnych i świeckich.
W Krakowie zachowało się ich 16, najstarszą powodzią udokumentowaną w ten sposób jest
powódź z 1593 roku - wylew Wisły oznaczono na tablicy osadzonej na wieży przy kościele
Norbertanek.
Okres od 988
988 „Zdarzyły się tego czasu liczne i długotrwające wód wylewy, po których nastąpiło lato
skwarne i dla wielu płodów przyrodzonych szkodliwe
1097 „Nadzwyczajne powodzie przeszkodziły zasiewom, skąd powszechny nastąpił nieurodzaj”
1118 „…, które począwszy się wiosną przez całe lato nie ustawały. Te ciągłe ulewy i powodzie nie tylko w Polsce, ale i w okolicznych krajach wielkie poczyniły szkody zatopiwszy całą
niemal ziemię, a stąd przeszkodziwszy zasiewom i zbiorom.
1125 „… w tym samym roku zdarzył się bardzo silny wylew wód” (łac.).
„Wylew wód w całym kraju” (łac.)
1221 „Wystąpiły w Polsce przez trzy lata gwałtowne deszcze i wylewy wód” (łac.)
„Od Świąt bowiem Wielkanocnych, aż do jesieni ciągle panujące deszcze i słoty takie
sprawiły rzek wylewy, że od nadzwyczajnego wód wezbrania lękano się w kraju
prawdziwego prawie potopu.
1253 „Rok ten pamiętny był dla Polaków …straszną powodzią jakiej nigdy jeszcze w Polsce nie
widziano. Albowiem od Świąt Wielkanocnych aż do dnia dwudziestego piątego lipca we
wszystkich krajach Polski ciągle dniem i nocą deszcz padał; z tej więc ustawicznej słoty
takie powstały wód wylewy, że po wszystkich płaszczyznach i nizinach, albo gdzie w
bliskości były strugi, powódź poznosiła zboże, a po polach i niwach pływać można było
statkami jakby po rzekach: szukano miejsc wzgórzystych do składania zebranego zboża.
Przez tę także powódź i napaści Litwinów ziemia Wizka zamieniona została w step dziki i
pustynię”
20 IV - 25 VII
„W tym samym roku od Wielkanocy (20 kwietnia) do dnia Apostoła Jakóba (25 lipca), który
obchodzony bywa w okresie żniw, bezustannie padały w nocy i w dzień deszcze, i był tak
duży wylew (wód), że ponad wieloma polami oraz drogami można było żeglować
1270 „Ale nie z samych dziwów, lecz i niepogód nadzwyczajnych i powodzi stał się rok ten
pamiętny u Polaków. Od dnia bowiem dwudziestego drugiego czerwca, aż do połowy
sierpnia ciągłe i nawalne dniem i nocą padały deszcze „Około dnia błogosławionej Marii Magdaleny (22 lipca) był znowu w Krakowie trzydniowy wielki wylew Wisły, jakiego przedtem nigdy nie widziano, gdyż zatopił wsie, zasiewy, łąki
1281 „… i zdarzył się wylew wód prawie na całym świecie (łac.).
1312 „Wisła bardzo silnie wylała” (łac.).
„Letnią porą bowiem, w przeciwieństwie do przyrodzonej właściwości tej pory, nastąpiło na
skutek nieprzerwanych deszczów takie wezbranie rzek
1359 „Około święta Jana Chrzciciela miał miejsce bardzo duży wylew w Polsce i w innych
miejscach” (łac.).
1358 (1359) r. spowodował układ między wielkorządcą królewskim a Radą Krakowską o
przywrócenie Wisły do dawnego koryta między Wawelem a Skałką.
1376 „…i nie można było podróżować, ponieważ zima była zupełnie łagodna i była także tak wielka woda, że Wisła wyrwała w czterech miejscach,
1427 „W półpoście poszła do Krakowa w dół Wisły potężna woda i była z wielkim lodem i wody strasznie rozerwała” (niem.) „Na półpoście zeszła potężna woda z lodem w dół Wisły i rozerwała potężne tamy i młyny, zrobiła duże szkody…” (niem.) „Tak zaczęło padać od Bartłomieja (24 VIII) i nie przestało nim (wody) nie zamarzały
1451 „Osobliwsze i niesłychane po ów czas panowały słoty. Przez 15 bowiem dni i tyleż nocy bez przestanku padał ulewny deszcz, a po dniach piętnastu jeszcze często przechodził: rzekłbyś, że się poprzerywały upusty wodzie, a morza wszystkie i rzeki z Neptunem sprzysięgły się na zalanie Ziemi nowym potopem.
„W tym samym roku (1451) Bóg dopuścił w czasie żniw deszcz przez cały tydzień i trwał
bezustannie 5 dni i nocy, i wielki wylew zniszczył płody i łąki, podobnie i ogrody…” (łac.).
1468 „…dnia 3 sierpnia spadły niesłychane ulewy, woda tak wysoko wezbrała, że przedmieście Stradom z nowymi kościołami i domami, aż po mury Krakowa całe było zatopione. „…1468 r. zatopiła Wisła w Krakowie Kazimierz, Stradom, tak że ołtarze po kościołach pływały”.
1470 „Była w Krakowie wielka powódź” „W noc z pierwszego na drugiego (VII) niesłychanie duża powódź na skutek nagłej, silnej i
długotrwałej ulewy. Masy wody wtargnęły przez południową bramę i mocno zalały miasto
Dnia 2 VII woda cofa się” (niem.).
1475 „Była wielka powódź i wody wtargnęły do ołtarza… 2 lipca była silna burza w Krakowie” „Dnia 24 VII i przez trzy następne w Krakowie i jego okolicy ciągłe dzień i nocy padające deszcze sprawiły niepamiętny i straszliwy wylew Wisły w Krakowie”.
1515 „Rok ten był bardziej, niż można w to uwierzyć, wilgotny, deszczowy i obfity w wylewy
rzek…” „Rok ten nadmiernie mokry, deszczowy i obfity w powodzie, (tak) że wiele zbóż na polach w czasie żniw z powodu ciągłych deszczów uległo zniszczeniu… 8 czerwca wielka powódź z powodu deszczów aż do 19 czerwca. 3-7 lipca wielka powódź… 28 września spadł
pierwszy śnieg… 10-18 grudnia z powodu deszczów wylew wód”
1528 „Dnia 27-29 VI – wielki wylew wód, Wisła uczyniła wielkie zniszczenia. Dnia 10-14 VII – większa niż poprzedniego miesiąca powódź z powodu deszczów jednak most w Kazimierzu pozostał”.
„Dnia 10 lipca. Niesłychany, bardzo wielki wylew Wisły,
Dnia 19 VII. Znowu bardzo wielki wylew Wisły. Woda zalała cały klasztor i kościół
Bernardynów. ciągłych deszczów i słot i dlatego obawiam się, że w przyszłym roku będzie nieurodzaj i drożyzna” (łac.).
„Dnia 12 VII. Wylew Wisły aż do kościoła św. Bernardyna” (łac.),
„W tym samym roku Wisła nadmiernie wylała tak, że woda w kościele Bernardynów sięgała
prawie wysokości człowieka i bernardyni do klasztoru jeździli statkami” (łac.).
„Dnia 19 VII: znowu w tym samym miesiącu około 19 rzeka Wisła tak bardzo wylała, że
1533 6-13 I
„W Krakowie wystąpiły powodzie. Pierwsza po dniu 13 I, gdy po opadach śniegu i silnych
mrozach nagle na Wiśle ruszył lód „Druga powódź po oktawie Nawiedzenia Marii zaczęła się deszczami ulewnymi… Wylew zaczął się… 7 VII. Przybór wody był tak wielki, że wylały szeroko i daleko na pola, zdarzyła w tym samym miesiącu w roku 1518. Wylew utrzymywał się aż do święta Marii Magdaleny (22 VII). Również w tym samym miesiącu i dniu, w którym zaczęły się deszcze i wylewy wód, oczywiście roku pańskiego 1533, ukazała się wielka kometa…(łac.).
1534 „Wylew wód zaczął się w dniu 26 IV 1534. Przez cały ów dzień padał duży i mokry śnieg (który) drzewa z liśćmi do ziemi pozaginał” (łac.).
„W tym samym dniu Nawiedzenia NMP (2 VII) zdarzył się tak wielki wylew w Krakowie,
1535 „…: przez co przed świętem św. Bartłomieja (24VIII) rzeka Wisła znacznie z brzegów
Wystąpiła
1541 „… i podczas tygodnia po Narodzeniu Marii na Wiśle i innych rzekach wystąpiła znaczna powódź” (łac.)
1542 „W końcu czerwca w środę, w wigilię Piotra i Pawła oraz w dni następne woda na Wiśle tak bardzo wezbrała, że w kościele św. Bernarda wszystkie ołtarze zalała,
1549 „Dnia 4 lutego bardzo silny mróz, 6 lutego odwilż i wylew Wisły…” (łac.).
1557 „Dnia 3 lipca. Wylew Wisły. Dnia 5 lipca. Wylew Wisły (łac.).
1562 „Wisła: przerwanie wału. Woda zalewa Długą Wieś” (niem.)
1570 „…w Krakowie i gdzie indziej zdarzył się przed świętem Oczyszczenia Marii (2 II) wylew Wisły z bardzo dużą szkodą…” (łac.).
1571 „przed świętem Matki Boskiej Gromnicznej zdarzyła się powódź na Wiśle w Krakowie
1580 „…w roku 1580 w dniu św. Anny (26 VII) były wylewy wód w Stradomiu i koło klasztoru św. Agnieszki
1593 Opady rozpoczęły się 1 lipca i trwały przez 48 godz. W Krakowie zalany został klasztor oo. Bernardynów
1598 Powódź wystąpiła w dorzeczu Górnej Wisły i na obszarze ówczesnego Krakowa, 3 czerwca zatopiła część klasztoru oo. Bernardynów.
1605 Wisła wylała 9 sierpnia, powodując znaczne szkody w Krakowie i w okolicy
1621 Powódź sierpniowa spowodowała zniszczenie na obszarach wiejskich w dolinie Wisły,
1650 Opady w górnych biegach dopływów Wisły wywołały wylewy tych rzek
1652 Wylew Wisły pod Krakowem. 2.2 - 11
1656 Powódź lipcowa w Krakowie spowodowała zalanie Stradomia, Kazimierza, łąk
1662 Powódź w dniach 6 i 7 sierpnia spowodowała zalanie Zwierzyńca.
1670 Zasięg powodzi został upamiętniony tablicą przy kościele św. Agnieszki w Krakowie.
1671 Powódź wystąpiła 20 lipca, jej zasięg został upamiętniony tablicą przy kościele
św. Agnieszki w Krakowie.
1687 Powódź w tym roku wpłynęła na zmianę koryta Wisły w rejonie Dębnik.
1697 Powódź sierpniowa, wysokość zalewu została określona tablicą na murach klasztoru
Norbertanek w Krakowie - wg A. Kędziora stan
1736 Poziom wód powodziowych został oznaczony na tablicy koło kościoła św. Agnieszki
1774 Powódź wystąpiła w okresie od 21 do 25 lipca.
1775 Powódź została spowodowana zatorem na Wiśle w styczniu.
1813 Powódź w końcu sierpnia określona jest jako jedna z największych klęsk
1941 obniżono o 5 m. Wartość w nawiasach odnoszą się do obniżonego
1816 Silne opady burzowe 17 czerwca, a następnie ulewne deszcze w dniach 18 i 19 czerwca
1818 Wezbranie wód Wisły w końcu sierpnia,
1826 W czasie powodzi w tym roku stan najwyższy wody notowany na wodowskazie krakowskim
1830 Opady w zlewni Białuchy spowodowały wylew tej rzeki i zniszczenie licznych młynów od ówczesnej granicy Królestwa z wolnym m. Krakowem do ujścia do Wisły.
1834 W dniach 1, 2 stycznia wody Wisły wystąpiły z brzegów.
1839 W dniach 13 i 24 sierpnia notowano kolejne po sobie następujące wezbrania Wisły -
1843 Dnia 4 lutego nastąpił przybór wody w Wiśle -
1844 Pięciodniowy okres ciągłych deszczów poprzedzał powódź z 22 - 23 lipca, w czasie której
1845 W czasie wezbrania Wisły w trzeciej dekadzie lipca zalane zostały tereny Zwierzyńca
1867 Powódź dotknęła dorzecze Raby Białej i Dunajca. W dniu 12 lipca został zniesiony most
1876 W dniach od 21 do 23 lutego na skutek zatoru lodowego, utworzonego przy moście
Podgórskim
1884 W czasie powodzi czerwcowej zostały nawiedzone przez powódź
1894 Powódź z końca II dekady czerwca objęła dorzecze Małej Wisły, Soły, Skawy, Raby,
1899 Powódź w okresie lipca - pod wodą znalazła się część zabudowy miejskiej
1903 Katastrofalna powódź w okresie od 7 do 11 lipca w dorzeczu Małej Wisły, Soły, Skawy
1906 W roku 1906 wystąpiły cztery wezbrania: wezbranie wiosenne wystąpiło w kwietniu na skutek silnych opadów , deszcze z końcem maja spowodowały gwałtowne podniesienie stanów wód w rzekach. Kulminacja na Wiśle wystąpiła w okresie od 8 do 14 czerwca: obfite opady w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca wywołały wezbrania w górnym biegu
1908 Długotrwałe deszcze spowodowały wezbrania na Sole, Skawie, Rabie i Dunajcu. Suma opadów w lipcu była prawie dwa, trzy razy wyższa
1912 Wezbranie Wisły w Krakowie w dniach od 26 do 29 maja przeszło przy kulminacji
1915 Wezbranie Wisły w Krakowie wystąpiło w I dekadzie sierpnia
1919 W okresie od 3 do 9 maja wystąpiło pierwsze wezbranie, a następnie drugie w okresie od połowy maja do 5 czerwca. Trzecie kolejne wezbranie 11 lipca przy stanie
1920 Wystąpiły dwa wezbrania z końcem lipca (29.07 - 2.08) i z końcem sierpnia
1925 Powódź letnią poprzedziły obfite opady z trzeciej dekady czerwca. Kulminacja w Krakowie pojawiła się 1 lipca
1931 Wezbranie wystąpiło 25 września na skutek intensywnych opadów
1934 Powódź lipcowa została wywołana opadami skoncentrowanymi w dorzeczu Górnej Wisły
1937 W Krakowie wystąpiła groźba powodzi w okresie od 8 do 18 lutego na skutek utworzenia zatoru lodowego powyżej Krakowa, pomiędzy Bielanami a Tyńcem. Istniało poważne niebezpieczeństwo zniszczenia mostów w przypadku pochodów lodów, zator jednak spłynął bez uszkodzenia obiektów.
1939 Ulewne deszcze w maju w dorzeczach Rudawy, Białuchy i Wilgi spowodowały lokalne
wylewy tych rzek w rejonie Krakowa i podniesienie stanu wody na
1940 Pierwsze w okresie od 14 - 16 marca Następne wezbranie wystąpiło w dniach 19 - 24 maja 1940 Trzecia fala nadeszła w dniach 31 maja do 3 czerwca osiągając stan kulminacyjny
1951 Wezbrania powodziowe były obserwowane na skutek intensywnych opadów w dniach 10 i 11 maja.
1958 Powódź została wywołana w dorzeczu Górnej Wisły opadami z II i III dekady czerwca,
szczególnie intensywne opady pojawiły się w dniach 28 i 29 czerwca
1960 Powódź w roku 1960 została wywołana w opadami w II i III dekadzie lipca
1972 W sierpniu 1972 roku na Wiśle i jej dopływach wystąpiło, jako jedyne w roku,
katastrofalne w skutkach wezbranie. Bezpośrednią przyczyną powodzi były opady deszczu,
które wystąpiły w okresie od 20 – 22 VIII. 1996 Powódź od 7 do 18 września 1996 roku.
Długotrwałe i rozległe opady , które wystąpiły w okresie 7-18 września
5 lipca 1997r., W krytycznym okresie 7, 8, 9 lipca w dorzeczu Górnej Wisły wystąpiły opady 1999 Powódź czerwiec – lipiec ’99 Intensywne opady deszczu, które wystąpiły w dniach od 21 do 24 czerwca w dorzeczu górnej Wisły spowodowały podniesienie się poziomu wód na Wiśle i jej dopływach. W Krakowie największe szkody spowodowane były gwałtownym przyborem wód .
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ
http://gwppl.org/data/uploads/prezentacje/Susze%20i%20opady%20maksymalne%20w%20Polsce.pdf
Państwowy Instytut Badawczy Halina Lorenc
CENTRUM MONITORINGU KLIMATU
Okresowe pojawianie się susz jest charakterystyczną cechą klimatu Polski. Z zapisków historycznych wynika, że zjawisko to ( definiowane niejednolicie) wystąpiło:
w XIV wieku - 20 razy
SUSZE w XIV wieku - 20 razy
w XV wieku - 25 razy
w XVI wieku- 19 razy
w XVII wieku - 24 razy
w XVIII wieku - 22 razy
w XIX wieku - 23 razy
w XX wieku - 24 razy
Seminarium PK GWP, 16.12.2011 Halina Lorenc, IMGW
STAN WISŁY W KRAKOWIE
Aktualne stany Wisły.
http://www.imgw.pl/index.php
Ostrzeżenia o stanie wody na Wiśle.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz